Hoe stofvrij werk jij op de bouwplaats?

03.08.22

RPS beoordeelt emissie handgereedschap met TNO prestatietoets in een klimaatkamer


Je staat er met de zaag, boor of schuurmachine in de hand vaak niet bij stil. Dat stof mogelijk schadelijk is voor je gezondheid. Om beroepsziekten terug te dringen, moeten de gereedschappen waarmee gewerkt wordt, zorgen voor lage emissies. Maar hoe beoordeel je dat? RPS toetst en valideert dit aan de hand van een TNO prestatietoets in een klimaatkamer.

Nergens wordt er zoveel geschuurd en geboord als op de bouwplaats. Bij dat werk komt stof vrij. TNO heeft een protocol ontwikkeld met daarbij het ‘stofvrij werken label’. Hiermee test je handgereedschappen ten opzichte van de Nederlandse grenswaarden. Daarmee toon je als werkgever aan dat je er een hele dag veilig mee kunt werken, zonder dat je extra beschermingsmaatregelen nodig hebt.

Waar TNO de blootstellingsonderzoeken voorheen zelf uitvoerde en de analyse van de monsters aan RPS uitbesteedde, heeft RPS voortaan het complete traject overgenomen.

Wat is het probleem?

Stof kan in verschillende vormen schadelijk zijn voor de gezondheid en dan vooral kankerverwekkende stoffen, zoals kwarts, hardhout, chroom en nikkel. Werknemers die hiermee in aanraking komen, moeten voorzichtig zijn en op een verantwoorde, veilige en vooral gezonde manier werken. Daarom is het noodzakelijk dat er systemen ontwikkeld worden die zorgen voor minder stof op de werkvloer. Of én hoe die werken, dat moet worden getoetst.

Hoe weet je of de ontwikkelde ‘stofvrije’ producten ook geschikt zijn?

TNO heeft hier wat op bedacht. Zij beoordelen de ontwikkelde ‘stofvrije’ professionele gereedschappen en systemen op de emissie van schadelijke stoffen. Dit gebeurt in de klimaatkamer (Worst Case Room). Hier worden de gereedschapssystemen getoetst en gevalideerd ten opzichte van de huidige Grenswaarden Stoffen op de werkplek, zoals is vastgesteld door het Ministerie van SZW. Dit resulteert dan in een TNO prestatietoets.

RPS-artikel-klimaatkamer
De ingang van de klimaatkamer bij de vestiging van RPS in Zwolle waar hij momenteel actief is.

Wat houdt zo’n prestatietoets in?

De TNO prestatietoets stelt de feitelijke blootstellingen aan schadelijke stoffen van de werknemers vast tijdens worst case gesimuleerde werkzaamheden. Zo wordt de blootstelling aan de vrijgekomen stof van een werknemer gemeten tijdens het bewerken (boren, schuren, slijpen, zagen e.d.) van de bouwmaterialen: kalkzandsteen, beton, keramische tegels en hout.

Waarom is de prestatietoets alleen op die materialen gericht?

Stof wordt als een containerbegrip gezien. Hoe gevaarlijker de stof, hoe meer de grenswaarde naar beneden gaat. Eenzelfde concentratie bij hardhout vereist dus een andere interpretatie dan eenzelfde concentratie bij metaal.

Je kunt dus nooit de volledige variatie van de markt opvangen in een protocol. Daarom is het meetprotocol van TNO gericht op een aantal basismaterialen: beton, hardhout, keramische tegels en kalkzandsteen.

Hoe wordt zo’n meting dan uitgevoerd?

In de klimaatkamer test RPS het gereedschap bij 100% inschakelduur gedurende een representatieve periode.  Met metingen in de ademzone van de werknemer. Hierbij is de ventilatie in de ruimte representatief voor de werkelijke situatie. In het laboratorium van RPS in Breda analyseert de analist de filters van de pompen.

RPS-artikel-klimaatkamer

Wat betekent dat dan?

Handgereedschap van producenten die de test goed doorlopen krijgen een certificaat stofvrij werken. Dit wil zeggen dat deze apparaten, zoals een schuursysteem, de gehele dag kunnen worden gebruikt zonder de grenswaarde (van de schadelijke stoffen op de werkplek) te overschrijden. Daarmee voldoen zij aan de strenge eisen van het ministerie van SZW.

Er zijn in totaal 8 verschillende labels variërend van 1 tot 8 uur.  Een label van 1 uur betekent dat het gereedschapssysteem 1 uur per dag kan worden gebruikt zonder overschrijding van de grenswaarde. Het meest ultieme label is uiteraard een 8 uur label, waarmee dit voor de gehele werkdag geldt.

Label-stofvrijwerken-cirkel

Wat is voordeel voor de werkgever?

In de eerste plaats nemen zij hun verantwoordelijkheid om hun werknemers niet aan gezondheidsgevaarlijk concentraties bloot te stellen. Een werkgever heeft vanuit de Arbowet hiervoor ook een verplichting. Hij moet dat kunnen onderbouwen met metingen en risico inschattingen.

Op een moment dat de werkgever zijn mensen laat werken met een stofvrij werklabel van 8 uur, dan is in de handhavingsnorm van de arbeidsinspectie vastgelegd dat de werkgever is ontslagen van de aanvullende aantoonbaarheidseis. Het feit dat zijn mensen werken met goedgekeurde apparatuur is al voldoende bewijslast.

RPS-artikel-klimaatkamer-8041
Voorafgaand aan de blootstellingsmetingen zijn de persoonlijke beschermingsmiddelen een belangrijk aandachtspunt.

Wat is het voordeel voor de werknemer?

Het is transparanter hoe veilig het handgereedschap is en dat de werkgever daarop gaat acteren. Dus in het meest gunstigste geval; dat de werkgever alleen handgereedschap koopt met een 8-uurslabel die heel de dag veilig te gebruiken is.

Waarom is de klimaatkamer en het blootstellingsonderzoek voortaan bij RPS ondergebracht?

TNO heeft haar dienstenpakket tegen het licht gehouden. Zij kwam tot de conclusie dat het zelf uitvoeren van de testen in de klimaatkamer niet meer tot haar kerntaken behoorden. RPS voerde de analyse van de monsters al uit in haar laboratoria. Zowel TNO als RPS vinden het belangrijk dat het stofvrijlabel blijft bestaan waarvan TNO de eigenaar blijft.

RPS-artikel-klimaatkamer

Wat betekent deze overname voor RPS

De klimaatkamer is verplaatst van TNO naar de vestiging van RPS in Zwolle. Hier zijn medewerkers van RPS volledig toegewijd en uitgerust met faciliteiten om de tests uit te voeren.

Zo sluit deze dienstverlening naadloos aan bij de expertise die RPS al in huis heeft als het gaat om Arbo gerelateerde zaken om het aantal beroepsziekten terug te dringen.

Wat is de meerwaarde van zo’n klimaatkamer?

Tijdens een blootstellingsonderzoek heb je geconditioneerde omstandigheden nodig die herhaalbaar zijn. Met andere woorden: om effecten te kunnen meten moet je alleen invloed kunnen uitoefenen op de variabelen die je wil veranderen.

De andere variabelen moeten gelijk blijven. Dat is met het stofvrijwerkenprincipe hetzelfde. De ruimte en de handeling is altijd hetzelfde. De enige variabele die verandert, is het gereedschap dat wordt gebruikt.

Is de klimaatkamer ook voor andere industrieën in te zetten waar blootstellingsissues spelen?

Voor de branchevereniging van pur-bedrijven zijn er verschillende proefblokken van pur (polyurethaanschuim) gemaakt die onder geconditioneerde omstandigheden geproduceerd moeten worden.

Deze blokken gaan uiteindelijk ook weer ontgassen en geven daarmee een potentiële emissie vrij. In de klimaatkamer is onder geconditioneerde omstandigheden gekeken naar de blootstelling aan gevaarlijke stoffen tijdens het produceren.

Andere stoffen die op termijn voor de klimaatkamer in aanmerking zouden kunnen komen, zijn chroom 6 en dieselmotorenemissie.

RPS-artikel-klimaatkamer
Naast metingen in de ademzone wordt gedurende de test de stofconcentratie continu gemonitord.

Meer informatie

Hoe stofvrij werk jij op de werkplaats? Laat het onderzoeken. Neem hiervoor contact op met arbeidshygiënist Jan Kegelaer. Telefonisch (088 235 730) of per mail.

 

Gerelateerd nieuws

04.07.22

RPS breidt uit met microbiologisch lab SGI Compliance

Steeds meer bedrijven zien het belang in van een goed binnenklimaat. Voor RPS analyse bv reden om meer slagkracht te krijgen voor het uitvoeren van wateranalyses en klimaatonderzoek. Het bedrijf heeft hiervoor de microbiologische tak van SGI Compliance Environmental Control…

01.10.13

Gezondheidsklachten zetten pur-schuimbranche op scherp

Het gebruik van gespoten pur-schuim bij de isolatie van kruipruimten ligt onder vuur. Tientallen verontruste burgers relateren hun gezondheidsklachten aan de polyurethaanspray. Onderzoeksresultaten lijken voorlopig nog geen reden te geven tot bezorgdheid. Toch initieert het Kennisplatform gespoten PUR-schuim onder leiding…

01.05.19

Aandacht voor beroepsziekten op de borst

Tijdens het afgelopen symposium van de Nederlandse Vereniging voor Arbeidshygiënisten (NVvA) reikte Jan Kegelaer van RPS een bijzonder speldje uit aan Heidi Boussen, directeur gezond en veilig werken bij het ministerie van SZW. Met het dragen van dit speldje committeert…

19.10.20

RPS en Long Alliantie Nederland waarderen DAF om veiligheid in fabriek

Voor de voortvarende manier waarop DAF Trucks medewerkers beschermt tegen schadelijke lasrook, heeft de truckproducent de ‘Stimuleringstrofee’ ontvangen. Deze prijs wordt door de Long Alliantie Nederland en RPS jaarlijks toegekend aan ondernemingen die voorop lopen in  de bestrijding van beroepsziekten….

27.07.22

Biomonitoring bewaakt en stimuleert veilig werken

Wie als werknemer wordt blootgesteld aan gevaarlijke stoffen moet de garantie hebben dat hij zijn werk veilig kan doen. Toch worstelen veel werkgevers met het kiezen van de juiste meetmethodes. Energiebedrijf RWE, haar industriële reiniger REYM en RPS vinden elkaar…