Gevaarlijke stoffen krijgen bij Nuon geen kans te ontsnappen

Efficiënt in energiegebruik, effectief in stoffenbeleid

 

Nuon is volop bezig met een duurzame toekomst door innovatieve toepassingen van energieopslag. In dit proces zijn gevaarlijke stoffen onmisbaar. Maar door ze systematischer te beheersen, kennen ze voor het nutsbedrijf geen geheimen meer.

 Zeventigduizend woningen in Amsterdam en omstreken een heel weekend van warmte voorzien uit een ‘thermoskan’. Arbeidshygiënist Rob Kijzers van Nuon weet sinds een aantal maanden niet beter. Hij wijst op een torenhoog grijs gebouw dat in de Rotterdamse skyline niet zou misstaan. Hier op het complex van de elektriciteitscentrales in Diemen staat één van de grootste drukhoudende warmtebuffers van Europa. Liefst tweeëntwintighonderd duizend kubieke meter water is beschikbaar om restwarmte in op te slaan die vrijkomt bij het opwekken van energie uit de warmtekrachtcentrales. “Waar je restwarmte vroeger afvoerde, gebruiken we dat nu voor energie. Met de combinatie van stadsverwarming en warmtebuffer reduceer je de CO2-uitstoot al snel met dertig procent”, begint Rob met een lichte twinkeling in zijn ogen.

Versnipperd

De arbeidshygiënist staat midden tussen een zilveren buizenstelsel dat het stadsverwarmingswater naar de huishoudens en bedrijven transporteert. In de buizen worden chemische stoffen gebruikt om te voorkomen dat het water de buizen ‘opvreet’. De dochter van het Zweedse Vattenfall werkt met honderden van dit soort gevaarlijke stoffen. Ze zijn nodig om de productie, verhandeling en levering van elektriciteit, aardgas en warmte in goede banen te leiden.

Rob, al vijfentwintig jaar actief bij Nuon, weet nog goed dat informatie over deze stoffen versnipperd en niet up-to-date was. “Eens in de paar jaar schoonden we het stoffenbestand op. Er zat nog weinig structuur in waardoor je voortdurend achter de feiten aanliep.” Dat moest anders, vonden ze bij Nuon, dat in 2010 RPS inschakelde voor het inventariseren, registreren en beoordelen van alle stoffen. “Het doel was het systematischer beheersen van wat er aan gevaarlijke stoffen binnenkomt en waarmee wordt gewerkt.”

Bronaanpak

Nuon koos voor de applicatie ChemRADE® (Chemical Risk Assessment Database) voor het realiseren van een actueel stoffenbestand in een eenduidig systeem. Toxicologen van RPS inventariseerden de eigenschappen van alle stoffen en voerden het in dit systeem in. Met de door de overheid erkende schattingsmodellen in het

systeem beoordeelden zij aan de hand van de ingevoerde data ook de blootstelling.  “De signaalkleuren rood, oranje en groen geven direct een beeld van de stand van zaken. Als er twijfel is over de mate van blootstelling gaan we meten. Met ChemRADE® hebben we grip op de gezondheidsrisico’s. En kunnen we onze arbeidshygiënische strategie meer richten op de bronaanpak. Het aantal gebruikte carcinogene, reprotoxische en mutagene stoffen hebben we met de helft teruggebracht”, concretiseert Rob.

Arbeidshygiënist Rob Kijzers met links op de achtergrond één van de grootste drukhoudende waterbuffers van Europa.

Vier stappen

Net als veel andere bedrijven kiest Nuon voor het vier stappenplan van Inspectie SZW om blootstelling van werknemers aan gevaarlijke stoffen te beheersen. “ChemRADE® helpt ons om dit stappenplan te doorlopen en te voldoen aan de eisen van de inspectie. Momenteel zijn we aan het kijken hoe we de borgingsfase het beste kunnen vormgeven. Waarschijnlijk introduceren we hiervoor een aparte werkgroep.”

Nuon lijkt de zaakjes dus goed voor elkaar te hebben. Maar hoeveel is het waard als de leverancier in de vereiste veiligheidsinformatiebladen verouderde of onjuiste informatie over de stof verstrekt? “Als je het niet vertrouwt, heb je internet, collega’s en samenwerkingspartners waar je op kunt terugvallen. Vroeger kon het een tijd duren voordat iemand doorhad dat er wat was veranderd in de samenstelling van het product. Nu heeft het direct gevolgen voor de manier waarop wordt gewerkt. ChemRADE® stuurt erop dat je de meest recente veiligheidsinformatiebladen gebruikt. We hebben dat beter onder controle”, weerlegt Rob de vraagstelling.

Superbatterij

Over controle gesproken. Met het opslaan van overtollige stroom denkt Nuon het antwoord te hebben op één van de meest prangende vragen die de energiewereld momenteel bezighoudt. Over tien jaar zou in de Magnum-centrale van Nuon in Eemshaven de eerste gascentrale moeten werken als een superbatterij. In het kort komt het erop neer dat elektriciteit wordt omgezet in ammoniak die je later weer kunt gebruiken als brandstof. Toegegeven, het idee ligt nog op de tekentafel, maar kan Rob al iets vertellen over een veilige omzetting naar en opslag van ammoniak?

“Het belangrijkste is dat je zo veel mogelijk in gesloten en geautomatiseerde systemen werkt. Verder heb je te maken met allerlei preventieve voorzorgsmaatregelen. Hoe zet je het gebouw bijvoorbeeld neer zodat er geen gaswolk door het raam of de airco glipt? En wat gebeurt er als een ton ammoniak vrijkomt bij een windkracht 10 in zuidelijke richting? Je hebt allerlei modellen om dat te berekenen. Hoewel ammoniak een nogal toxische stof is, heeft het ook veel potentie. Er zijn in de wereld niet zo veel mogelijkheden om grote hoeveelheden energie langere tijd op te slaan. Daarmee verklein je wel de CO2-uitstoot en dat is waar we bij Nuon onze verantwoordelijkheid in willen nemen. Nu en in de toekomst.”

Rob Kijzers in het Ketelhuis van Nuon in Diemen waar stoom wordt gemaakt voor de turbine en stroomopwekker (dynamo)