Ramon Heeres houdt Rotterdamse haven bevaarbaar

Werken aan monstercampagne in dynamisch gebied

Werken aan Nederlands grootste en meest uitdagende monstercampagne. Voor waterbodemspecialist Ramon Heeres is dit werkelijkheid na de definitieve gunning van de raamovereenkomst aan RPS. Hij zorgt er in het dynamische Rotterdamse havengebied voor dat er gebaggerd kan blijven worden. Want anders komt de bereikbaarheid van de mainport in gevaar. “Veel druk op mijn schouders? Het is een belangrijk project, maar we hebben ons tot in de puntjes voorbereid.”

Het blijft een indrukwekkend decor. Middenin het drukke verkeer van binnenvaart- en zeeschepen. We lopen door één van de grootste zeehavens ter wereld. Met uniek uitzicht op werven, dokken en de hypermoderne overslag van duizenden containers ervaren we hoe hier alles groot, groter, grootst is. Voor Ramon Heeres is die setting nog steeds imponerend. Hij leidt in het havengebied inmiddels alweer bijna zes jaar de milieuhygiënische waterbodemonderzoeken voor het Havenbedrijf Rotterdam.

Na de definitieve gunning van het raamcontract legt die organisatie nu ook de monstercampagne van het te baggeren onderhoudssediment in het haven- en vaarwegengebied in de handen van de nuchtere projectleider van RPS. Doet hij dat samen met zijn team naar tevredenheid, dan blijft het haventerrein ook de komende acht jaar vertrouwd terrein voor het advies- en ingenieursbureau.

De Kuip

Hoewel, het ‘goed’ doen is eigenlijk niet goed genoeg. Want in het streven naar de hoogste kwaliteitsniveaus gelden hier meedogenloze wetten. Als één van de belangrijke toegangspoorten tot Europa is de bereikbaarheid van de mainport Rotterdam prioriteit nummer één voor het Rotterdams Havenbedrijf.

Daarvoor is het nodig dat de vaargeulen en havens continu diep genoeg zijn. Zo kunnen grote schepen de haven goed in- en uitvaren. Havenbedrijf Rotterdam en Rijkswaterstaat baggeren daarom regelmatig het opgehoopte slib en zand weg. Jaarlijks wordt er alles bij elkaar zo’n 14,5 miljoen kubieke meter zand en slib in het Rotterdamse havengebied en de vaargeulen vanaf zee wordt gebaggerd. Dat is ruim 9,5 keer stadion de Kuip in Rotterdam tot de rand toe vol.

Baggercyclus

Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor het op diepte houden van de vaargeulen op de rivieren en de toegangsgeulen vanaf zee. Het Havenbedrijf Rotterdam houdt de havenbekkens op diepte. Doordat zij in hetzelfde stroomgebied werken, is het baggeronderhoud van beide organisaties nauw met elkaar verweven. Al sinds de jaren 70 voeren Havenbedrijf Rotterdam en Rijkswaterstaat een waterbodemonderzoek, de zogenaamde monstercampagne uit.

Dit onderzoek dient als bewijsmiddel voor de bestemming van de vrijgekomen baggerspecie. Ramon legt uit hoe dat in zijn werk gaat: “Om de even jaren draaien we een volledige campagne die in een tijdsperiode van mei tot en met november wordt uitgevoerd. Dan worden alle monitoringsvakken bemonsterd. Op de oneven jaren bemonsteren we alle vlakken die buiten de monitoringstrategie vallen.”

Noordzee

De onderzoeksgegevens van de monstercampagne worden onder meer gebruikt voor het bepalen van de bestemming van de vrijgekomen baggerspecie. Bij een schone opbrengst volgt een enkeltje Noordzee. Is er sprake van verontreiniging, dan is het baggerspeciedepot bij de Slufter op de Maasvlakte de eindbestemming.

Het aanmelden daarvoor moet steeds voor 1 december gebeuren, afhankelijk van onder meer het bevoegd gezag dat de onderzoeksrapporten van Ramon en zijn team moet goedkeuren, zodat er tijdig vergunningen en ontheffingen kunnen worden aangevraagd.
Komt er een kink in de kabel, dan kan er niet gebaggerd worden in het Rotterdamse havengebied, een proces wat 24 uur per dag doorgaat. Met alle financiële en economische gevolgen van dien.

Buffers

De bemonstering vindt plaats in een dynamisch systeem: havens en rivieren met veel scheepsvaart, getij en stroming. Door deze dynamiek bestaat het risico dat een monstervak niet volgens planning bemonsterd kan worden. Hoe waarborgt Ramon een tijdige oplevering in combinatie met een hoog kwaliteitsniveau? “Door de verwachtingen van de op te leveren kwaliteit voortdurend af te stemmen met de opdrachtgever. Daarnaast voeren we interne kwaliteitscontroles uit.”

Hij vervolgt: “Voor een tijdige oplevering maken we gebruik van buffers in onze planning. Deze buffers plannen we, op basis van onze ervaring uit andere monstercampagnes, op risicovolle momenten op het kritieke tijdspad. Hiermee beheersen we onze planning, werken we efficiënter door tussentijdse evaluaties en houden we de opdrachtgever op de hoogte over de voortgang.”

Kritisch punt

De bemonstering gebeurt met een werkschip voorzien van een kraan, op een onderhoudsdiepte van een halve meter ten opzichte van de nautisch gegarandeerde diepte. Alles onder die onderhoudsdiepte zelf hoeft niet bemonsterd te worden.
Volgens Ramon zit daar nog wel een kritisch punt. Je moet immers goed in de gaten hebben dat je de juiste laag bemonsterd. “Hoe we daar alert op zijn? Dat is een combinatie van factoren. Je ontvangt per watergang of havenbekken de vastgestelde onderhoudsdiepten vanuit het Havenbedrijf.”

Daarnaast wordt er continu gepeild in het gebied. De huidige waterbodemligging wordt vastgelegd met multibeam echosounders en in de voorbereiding alvast aan Ramon gerapporteerd. “Met dezelfde apparatuur verifiëren we daarna later op locatie ook zelf nog een keer de bodemhoogte en de juiste monsterlocatie. Verder is het prettig dat ik al decennialang werk met dit ervaren team. Dat geeft vertrouwen”, aldus de projectleider.

Druk

Ramon kijkt uit naar zijn nieuwe uitdaging in het havengebied. “Dit is een unieke opgave, omdat er binnen zo’n dynamisch gebied geen andere monstercampagne is van een dergelijke omvang. Daar wil je in mijn vakgebied gewoon heel graag aan meewerken”, benadrukt hij de krenten uit de pap.

Ervaart hij dan écht geen druk op zijn schouder? Er zijn immers nogal wat belangen mee gemoeid. De projectleider blijft er relatief nuchter onder. “Door opgedane ervaringen uit eerdere projecten hier weten we al veel over bijvoorbeeld de getijdewerking en het scheepsvaartverkeer in het gebied. Bovendien hebben we vooraf goed nagedacht over het juiste plan van aanpak. Zowel het Havenbedrijf als Rijkswaterstaat spreken daar niet voor niets hun vertrouwen in uit.”

Over het te baggeren gebied

Niet alleen de rijkswegen in Nederland hebben onderhoud nodig, ook de rijksvaarwegen moeten bijgehouden worden. Een van de belangrijkste werkzaamheden daarvoor is baggeren. Dit betreft het onderhoudssediment van de doorgaande waterwegen en havenbekkens die in beheer zijn bij Havenbedrijf Rotterdam en Rijkswaterstaat. Het gaat hierbij om het gebied tussen de Erasmusburg en de monding van de Nieuwe Waterweg. Ook de havenbekkens van de zeehaven van Dordrecht behoren hiertoe. Verder maken de havens van Schiedam, Vlaardingen, Maassluis, Berghaven (Hoek van Holland) en particuliere havens deel uit van het areaal.

Havengebied in cijfers

Havengebied: 12.500 ha havengebied (land & water, waarvan ca. 6.000 ha bedrijfsterreinen). Lengte havengebied is ruim 40 km. Werkgelegenheid: (direct en indirect) 385.000 arbeidsplaatsen. Goederenoverslag: ca. 470 miljoen ton goederen per jaar. Scheepvaart: ca. 30.000 zeeschepen en 120.000 binnenvaartschepen per jaar. Toegevoegde waarde: (direct en indirect) ruim € 45,6 miljard, ruim 6,2% van het BBP.

Meer informatie

Naast het positieve economische effect van baggeren op de scheepvaart en landbouw levert het een bijdrage aan de veiligheid, ecologie en kwaliteit van de openbare ruimte. Met een goede planning en voorbereiding van baggerwerkzaamheden zijn veel voordelen te behalen. RPS heeft veel kennis en ervaring op het gebied van waterbodems en de aspecten die een hoofdrol spelen in een efficiënt beheer van het totale baggerproces.

Meer weten? Bekijk onze uitgebreide dienstenpagina over waterbodem.