‘Dit is dé uitdaging voor elke asbestinventariseerder’

Markant ziekenhuispand transformeert naar eigentijdse stadscampus

 

In Enschede verandert het voormalig ziekenhuisgebouw van het Medisch Spectrum Twente (MST) in een hippe stadscampus: Connect-U. Hier gaat een asbestinventarisatietraject aan vooraf waar zelfs een doorgewinterde asbestprofessional zich over verwondert.

Het is klokslag 11.00 uur als Bart van Nifterik ons enthousiast begroet. We zijn in het oude pand van één van de grootste niet-academische ziekenhuizen van Nederland. De projectleider van RPS geeft dadelijk een rondleiding. Daar mogen we gerust een hele middag voor uittrekken. Want het bijzondere complex bestaat uit twintig aaneengeschakelde bouwdelen. Ze variëren in bouwjaren van 1926 tot 1990.

Eenmaal binnen verbaas je je over de constructies en unieke bouwkundige details in het gebouw. Een doolhof van gangen leid je naar een keur aan verschillende ruimtes. Van reeds ingerichte studentenwoningen tot de erfenis van een voormalige operatiekamer. We lopen over een smeedijzeren trap naar granieten vloeren. Even verderop stralen verschillende kleuren van glas in lood op de muren. Enkele plafonds zijn gedetailleerd uitgewerkt met beschilderingen. Voor we er erg in hebben, staan we opeens in een kapel.

Asbest in beeld

Het illustreert de uitdagende opgave van LIFE. De Belgische projectontwikkelaar wil het gehele complex van 55.000 m2 omtoveren tot een eigentijdse plek om in te wonen, werken, leren en ontmoeten. Dat gaat gebeuren binnen de bestaande bouwkaders. Binnen dwarrelt het stof zichtbaar door de lucht. Er wordt druk gewerkt aan de nieuwe stadscampus in hartje Enschede. De gesloten betonnen elementen maken plaats voor een transparant gebouw met een open karakter. Met veel ruimte voor ontmoeting en samenwerking. Bijvoorbeeld tussen ondernemers en onderwijsinstellingen. Want er wordt ook onderwijs gegeven en gewerkt aan huisvesting voor studenten. Verder komen er horeca-, retail- en sportgelegenheden.

Voor het in 2021 zover is, moet eerst het asbest verwijderd worden. Als projectleider loopt Bart er inmiddels al een jaar rond om alles in goede banen te leiden. De asbestdeskundige heeft het aanwezige asbest al voor 95% in kaart gebracht. Er is zelfs al een gedeelte gesaneerd en getransformeerd tot studentenappartementen.

Wat maakt dit asbestsaneringsproject voor jou zo bijzonder?

Het unieke karakter van dit pand dat voor 90% behouden blijft. Daardoor is het naast het ‘asbestverhaal’ ook het hele ‘bouwverhaal’. En de diversiteit in asbest die je tegenkomt. Binnen het complex komen acht verschillende bouwjaren samen. Elk bouwdeel heeft zijn eigen specifieke asbesthoudende toepassing.

Kun je daar een korte impressie van geven?

In de bouwdelen van 1926 tot 1973 vind je vooral asbest in de leidingisolatie en het buismateriaal in de wanden. Daarnaast kom je veel asbestcement, koord, board en pakkingmateriaal tegen in installaties en oude collovinylvloeren. Ook is er veel hechtgebonden asbest toegepast boven de vaste plafonds. Verder zijn nagenoeg alle beglazingskitten en overige toegepaste kitten in de bouwdelen asbesthoudend. Er zijn naast de sloop- en bouwwerkzaamheden dagelijks ongeveer 10 mannen bezig met saneren. Al ruim één jaar.

Klinkt als een immense operatie?

Opdrachtgever LIFE geeft je de tijd en ruimte om alles goed te onderzoeken. Het is immers geen gebouw wat er in drie jaar is neergezet. Waarbij elke constructie er hetzelfde uitziet. Wat je bij de voordeur vindt, kan bij de achterdeur weer anders zijn.

Je vindt het asbest dus in alle hoeken en gaten. Over welke plek heb jij je het meest verbaasd?

Opmerkelijk is dat in je één van de bouwdelen op zolder de asbestcementleidingen naar beneden ziet gaan. Blijkt de bouwmuur van voor naar achteren met meer dan 20 asbesthoudende luchtkanalen vergeven te zijn.

Dat maak je niet elke dag mee?

Dit project is dé uitdaging voor elke DIA (deskundig inventariseerder asbest). Om te bepalen hoe je zo’n inventarisatie aanpakt. En hoe je dit vastlegt. Met andere woorden hoe krijg je ruim honderden asbestbronnen zo op papier dat het binnen de rapporten meteen duidelijk is waar het over gaat.

Hoe pak je zo’n project dan in een notendop aan?

Door elk bouwdeel vanuit de eigen situatie te benaderen. Je kunt op basis van het jaartal een duidelijk onderscheid maken tussen de verschillende bouwdelen. Zo werk je elke bouwdeel, dat zijn unieke asbesthoudende toepassingen heeft, één voor één af. Verdieping voor verdieping en kamer voor kamer.

In hoeverre kun je dan met zekerheid zeggen dat je al het asbest gevonden hebt?

Door deze gestructureerde werkwijze krijg je optimaal zicht op de constructie. Ik verwacht dat dit gebouw voor 99% asbestvrij komt. De rest zit zo diep in de constructie dat het alleen bij een totaalsloop aan het licht komt. Dat heeft overigens ook geen gevaar voor de gezondheid.

Sommige zaken merk je dus pas op na sloopwerkzaamheden?

Als de aannemer tijdens sloopwerkzaamheden de plafonds en wanden weghaalt, kom je altijd een hoekje tegen dat je eerder niet gezien hebt. Daarom zijn we ook nadrukkelijk bij de sloopbegeleiding betrokken.

Hoe krijgt dat dan concreet vorm?

Als asbestinventariseerder en toezichthouder moeten wij vooral het overzicht bewaren. Je hebt een helikopterview over het project en de sloopwerkzaamheden laat je aan de verantwoordelijke aannemer. Dat is een continu samenspel. Want er blijven altijd open eindjes in zo’n project. Uiteindelijk kom je met elkaar tot de best werkbare situatie. Je kunt vooraan beginnen met slopen en achterin eindigen. Dan heb je weliswaar al het asbest in kaart, maar geen pand meer over.

Je bent naast inventariseerder dus ook adviseur?

Je kunt rapporteren op basis van een bevindingsrapportage of adviesrapport. Mijn voorkeur gaat uit naar een compleet adviesrapport. Dat je naast de geïnventariseerde asbesttoepassing ook het verhaal vertelt hoe dat zich in de constructie bevindt. Met de aanbeveling hoe te saneren, of op te nemen in een beheersplan. Zo werk je heel gericht aan een gezonde en veilige woon- en werkomgeving.

Project in beeld

Het project I LOVE CONNECT U omvat de transformatie van het voormalige ziekenhuisgebouw van het MST naar een hippe Stadscampus. Connect-U is een ontmoetingsplaats waar verschillende functies samenkomen: van wonen, werken en leren tot een plek om te ontspannen. Een plek om ervaringen op te doen en uit te wisselen en zo talenten voor de regio te kunnen behouden. Hiervoor wordt in totaal 55.000 m2 herontwikkeld:

• Wonen (35%)
• Werken (35%)
• Onderwijs (35%)
• Recreatie, leisure & sport (10%)
• Horeca en winkels (10%)
• Maatschappelijke functies (5%)
• Publiek toegankelijk (10%)
• Parkeren: auto & fiets (10%)

Meer informatie: https://www.ilovelife.be/nl/project/i-love-u-connect