Asbestinventarisatie Apenrots geen alledaagse klus

Voormalig Centraal Beheergebouw krijgt nieuw leven

 

Wonen in de voormalige ‘Apenrots’ van Herman Hertzberger? Misschien wordt het binnenkort werkelijkheid. Voor het zover is, voert RPS er een asbestinventarisatie uit. Geen alledaagse klus gezien de omvang, revolutionair ontwerp en behoud van monumentaal karakter. We lopen een dag mee met projectleider Bart van Hoek van vastgoedontwikkelaar Certitudo Capital.

Een vrolijk aanzicht biedt het markante gebouw dat sinds 2013 leegstaat niet. Enkele ruiten zijn ingegooid. Het onkruid tiert welig rondom de befaamde 56 kubussen, die het pand de bijnaam ‘De Apenrots’ opleverde. Binnen geven de verlaten hallen en kantoorruimtes een desolate indruk. Het is enkel de wind die af en toe door het kille, donkere pand giert.

Maar wie hier als potentiële koper doorheen kijkt, ziet hoe bijzonder dit gebouw is geweest. Door de grote open werkplekken zagen werknemers hun collega’s overal zitten, zelfs op andere etages. Werknemers mochten zelfs hun eigen meubelen van thuis meebrengen. Het ging architect Hertzberger niet zozeer om de architectuur. Wel om de interactie en het leven in het gebouw. Dat het er leuk en prettig moet zijn en alles in moet kunnen gebeuren.

Asbestsanering

Als het aan ontwikkelaar Certitudo Capital ligt, krijgt dit motto een vervolg. Samen met Hertzberger gaat zij het iconische pand ombouwen tot een ‘Hertzberger Parc’. Een inspirerende omgeving om in te wonen lijkt een serieuze optie. “Maar we zijn nog volop aan het onderzoeken wat de mogelijkheden zijn voor het pand”, licht technisch projectleider Bart van Hoek van Certitudo toe. “Er komt in ieder geval veel ruimte voor groen, zowel in als rond het pand. Daarnaast kijken we naar innovatieve duurzaamheidstoepassingen.”

Voor het zover is, moet eerst het asbest verwijderd worden. Het complex in het centrum van de Gelderse stad bestaat uit drie aaneengeschakelde gebouwen (vloeroppervlak 30.000 vierkante meter) met 500 parkeerplaatsen. “Het is allesbehalve een standaard asbestinventarisatie en -saneringsproject. Zo’n monumentaal pand brengt de nodige uitdagingen met zich mee”, weet Bart.

Verborgen asbest

Waar begin je? Kies je voor destructief onderzoek, voorheen type B, dan beschadig je de monumentale delen onherstelbaar. De asbesttoepassingen die niet direct zichtbaar zijn, zoals in de fundering of constructie van een gebouw, kunnen immers alleen met aantasting van de bouwkundige integriteit worden opgespoord.
“We knippen het totale asbestinventarisatieproject daarom in delen op”, verklaart Bart. “Met RPS en asbestsaneringsbedrijf Heezen overwegen we voortdurend de te nemen stappen om tot een totaalbeeld te komen. In samenspraak met de architect organiseren we ontwerpsessies hoe het één het best met het ander te verenigen. We willen het pand straks het huidige industriële karakter blijven geven.”

Monumentaal asbest

Omdat de asbestsanering nauw verweven is met de monumentale status, is er voortdurend overleg met de Rijksgebouwendienst. Bart: “Als je het bouwbesluit gaat toepassen, dan vernietig je heel het monument. Dus kijk je samen hoe de regelgeving hier op toe te passen. Wellicht kunnen we zaken laten zitten, of anders interpreteren. Zo weeg je met elkaar zorgvuldig af hoe het pand de komende veertig jaar toekomstproof te maken met behoud van de monumentale status”, aldus de projectleider.

Er is bijvoorbeeld een unieke galerij gecreëerd met monumentale, houten kozijnen die de architect het liefst in het toekomstig ontwerp overeind houdt. De beglazingskit bevat echter asbest. “De toekomstige bewoner wil zo’n kozijn kunnen schilderen en kitten, dus moet je dat ook schoonmaken. Dat betekent wel dat je in je begroting hoger uitkomt”, weet Bart.

Het resulteert soms in een spanningsveld met de architect. “Als je de architect aan het werk laat krijg je heel mooie dingen. Maar als ontwikkelaar wil je ook een realiseerbaar project. Dan zijn er straks zaken die uit kostenoverweging anders uitgevoerd moeten worden.”

Amosiet

Wat voor soort asbest vindt RPS zoal in de Apenrots? Dat is allereerst hechtgebonden asbest. Vooral toegepast bij ruim tienduizend stelplaatjes in het gebouw. Deze stelplaatjes bevinden zich onder meer tussen de vloerdelen, de staanders en liggers van de prefab betonnen constructieonderdelen.
Verder zijn er destijds niet-hechtgebonden asbesttoepassingen gebruikt. Zoals in de  brandscheidingen op zo’n 27 locaties, het amosietboard boven de deuren en in de kozijnen. Ook is er bitumen aanwezig in de kruipruimtes en onder de vloerbedekking, met name op plekken waar keukens en pantry’s hebben gezeten. Het pand stamt immers uit een periode waarin veel Colovinyl is toegepast.

Planning

Bart legt uit dat het plan van aanpak zo is ingedeeld dat het niet-hechtgebonden asbest eerst gesaneerd wordt. “Daarmee creëren we een veilige situatie voor vervolgonderzoek. Uit de resultaten van de kleef- en luchtmonsters bleek dat er geen actueel risico is in het pand. Daarnaast is het asbest zo ingekaderd dat de omvang van de verontreiniging exact in beeld is”, aldus Bart.
Inmiddels heeft er een sanering plaatsgevonden en zijn de sloopwerkzaamheden in volle gang. RPS ziet erop toe dat de zaken goed worden opgebouwd en afgevoerd. RPS analyse voert de eindcontrolemetingen uit. Als alles volgens planning verloopt, zal er in de loop van dit jaar nog gestart kunnen worden met de bouw van de modelwoningen.

 

Impressie toekomstige Hertzberger Parc.

 

Asbest in beeld

Onderstaand een impressie van waar onder meer asbest binnen de ‘Apenrots’ is aangetroffen.